Στο μακροσκελές κείμενο της εγκυκλίου αναπτύσσεται διεξοδικά η ισχύουσα νομοθεσία για τους ψυχικά ασθενείς, και ειδικότερα οι διατάξεις σχετικά με τη μεταφορά ψυχικά ασθενών, όπως αυτή διαμορφώθηκε με την προσθήκη του άρθρου 96Α’ στο ν. 2071/1992.
Η εν λόγω εγκύκλιος αποτελεί μια “φανταστική έκθεση ιδεών”, η οποία, ναι μεν στηρίζεται στην υφιστάμενη νομοθεσία, απέχει όμως παρασάγγας από το τι πραγματικά συμβαίνει στην πράξη, με τις παραβιάσεις του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου από την Πολιτεία, η οποία νομοθετεί προσχηματικά, αφού δεν υλοποιεί τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την εφαρμογή των νομοθετημάτων της(3)…
Ζητήματα τα
οποία ο Άρειος Πάγος γνωρίζει πολύ καλά́, αλλά ουδέποτε αγγίζει…
Κι αυτό διότι η εγκύκλιος έπρεπε εσπευσμένα να καταλήξει σε μια προειλημμένη απόφαση, αυτή της «αποδέσμευσης των αστυνομικών», παραβλέποντας την παντελή απουσία όλων των άλλων προβλέψεων του άρθρου 96Α'.
Τι παράβλεψε, λοιπόν, η εγκύκλιος;
Παράβλεψε την απαράδεκτη και για μια τριετία μέχρι σήμερα(4) καθυστέρηση διαμόρφωσης των προϋποθέσεων για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 96Α ν. 2071/1992, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 4931/2022, δηλαδή:
·
την ανυπαρξία συμμετοχής κατάλληλων Κοινοτικών (ιδιωτικών) Μονάδων Ψυχικής Υγείας για την
εκτέλεση της μεταφοράς,
·
την παντελή απουσία
κατάλληλα διαμορφωμένων οχημάτων μεταφοράς των ψυχικά ασθενών,
·
την απουσία κατά τη
μεταφορά του ασθενούς συνοδείας τού από ψυχίατρο ή παιδοψυχίατρο, νοσηλευτή
και το πρόσωπο με άδεια οδήγησης (του κατάλληλα διαμορφωμένου οχήματος!),
·
τη μη ουσιαστική λειτουργία
του Αυτοτελούς Τμήματος Επιχειρήσεων Υγείας του Ε.Κ.Α.Β για τη μεταφορά ψυχικά
ασθενών. Να σημειώσουμε εδώ, ότι μόλις πριν ένα περίπου μήνα της τρέχουσας χρονιάς (2025), προστέθηκε στο άρθρο 33 ν. 4633/2019 νέα τροποποίηση, η παρ. 6, η οποία αναφέρεται στη σύσταση στο Ε.Κ.Α.Β. Ειδικού Τμήματος
Διαχείρισης Ψυχικά Ασθενών(5).
Παραβλέποντας η εγκύκλιος, λοιπόν, όλες τις προαναφερόμενες ουσιώδεις ελλείψεις, καθώς και την υποστελέχωση και εξαθλίωση του νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού των ψυχιατρείων και των ψυχιατρικών τμημάτων και εν γένει του ΕΣΥ, εκλαμβάνει ως αξιοπρεπή και ιδίως νομικά αποδεκτή την -κατ’ εξαίρεση(6)- μεταφορά των ψυχικά ασθενών “με όχημα της αρμόδιας αστυνομικής αρχής από κλιμάκιο δύο (2) αστυνομικών”, και καταλήγει:
«[…] οι συνοδεύοντες τον φερόμενο ως ψυχικά ασθενή, ψυχίατρος ή παιδοψυχίατρος, ο νοσηλευτής (;) και το πρόσωπο, που είναι εφοδιασμένο με την κατάλληλη άδεια οδήγησης (;), προκειμένου να οδηγεί το κατάλληλα διαμορφωμένο όχημα (που δεν υφίστανται), αλλά και οι δύο (2) αστυνομικοί, οι οποίοι συμμετέχουν, κατά περίπτωση, στην ανωτέρω σχετική μεταφορά και συνοδεύουν τον ασθενή, αποδεσμεύονται, από την περαιτέρω διαχείριση του περιστατικού αυτού […].»(7).
ΥΓ: Οι διαρκείς τροποποιήσεις των διατάξεων σχετικά με τη μεταφορά των ψυχικά ασθενών είναι “αναγκαίες” στην Πολιτεία, διότι με τη μέθοδο αυτή διαιωνίζει το πρόβλημα, ενώ παράλληλα εμφανίζεται συμμορφούμενη ως προς τα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών και τις συστάσεις της CPT. Πέντε χρόνια πέρασαν από τις συστάσεις (2019) της CPT και μέχρι σήμερα (2025) η μεταφορά των ψυχικά ασθενών κατά την ακούσια νοσηλεία πραγματοποιείται με αστυνομικό όχημα και συνοδούς αστυνομικά όργανα.
Πρόσφατα, με το άρθρο 56 ν. 5243/2025 (ΦΕΚ Α’ 187/31-10-2025), στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 5 του άρθρου 96 του ν. 2071/1992 (Α’ 123) περί της διαδικασίας ακούσιας νοσηλείας σε μονάδα ψυχικής υγείας, συμπληρώθηκε ως εξής: «5 … Η μεταφορά του διενεργείται από το Ειδικό Τμήμα Διαχείρισης Ψυχικά Ασθενών του Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας της παρ. 6 του άρθρου 33 του ν. 4633/2019 (Α’ 161), υπό συνθήκες που εξασφαλίζουν το σεβασμό στην προσωπικότητα και την αξιοπρέπεια του ασθενή, η δε παραμονή του ασθενή εκεί για τις αναγκαίες εξετάσεις δεν μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από 48 ώρες.». Ωστόσο, στην παρ. 5 του άρθρου 109 ν. 5243/2025 ορίζεται ό.τι: «Έως την πλήρη έναρξη … εξακολουθούν να ασκούνται από τα όργανα που τις ασκούσαν …».
Τι καταλαβαίνετε;
___________________
1. 1. ΑΠ 8/2025 εγκύκλιος κοινοποιείται:
α) στο Υπουργείο Υγείας - Γενική Διεύθυνση Υπηρεσιών Υγείας — Διεύθυνση Ψυχικής
Υγείας - Τμήμα Α’, β) την «ΕΝΩΣΗ ΙΑΤΡΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΙΑ»
(«Ε.Ι.Ν.Α.Π.») και γ) το Υπουργείο Δικαιοσύνης (ολόκληρη η εγκύκλιος εδώ: https://eisap.gr/%ce%b5%ce%b3%ce%ba%cf%8d%ce%ba%ce%bb%ce%b9%ce%bf%cf%82-8-2025/)
2. 2. Η CPT, δηλαδή η Ευρωπαϊκή
Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής
Μεταχείρισης ή Τιμωρίας διατύπωσε, στην από 19 Φεβρουαρίου 2019 και με τα στοιχεία CPT/Inf (2019) 5 Έκθεσή της,
τις συστάσεις της, εκτός των άλλων, και σχετικά με τη μεταφορά των ψυχικά
ασθενών (εδώ η έκθεση της CPT:
https://www.coe.int/el/web/cpt/-/greece-council-of-europe-anti-torture-committee-calls-for-the-situation-of-psychiatric-patients-to-be-improved-while-criticising-once-again-the-poor-t).
3. 3. Οι τροποποίηση της νομοθεσίας
όπως ισχύει σήμερα, συνιστά προσχηματική συμμόρφωση της χώρας στις συστάσεις
της CPT (βλ. σημ. 2). Και είναι προσχηματική διότι η αστυνομία, με
πλήρη εξάρτυση, παραμένει πάντα αναγκαίος συνεργάτης και αρωγός της ασκούμενης
ψυχιατρικής.
4. 4. το άρθρο 96Α του ν. 2071/1992
προστέθηκε με το άρθρο 59 Ν.4931/2Ο22 (ΦΕΚ Α’ 94/13-05-2022), και από τότε
μέχρι σήμερα έχουν περάσει τρία χρόνια και οι μεταφορές των ασθενών
πραγματοποιούνται με περιπολικά και συνοδεία αστυνομικών οργάνων.
5. 5. Η παρ. 6, άρ. 33 ν. 4633/2019,
όπως προτέθηκε με το άρθρο 55 ν. 5243/2025 (ΦΕΚ Α`187/31-10-2025): «6.
Συστήνεται στο Ε.Κ.Α.Β. Ειδικό Τμήμα Διαχείρισης Ψυχικά Ασθενών, το οποίο
υπάγεται απευθείας στον Πρόεδρό του. Το Τμήμα είναι αρμόδιο για τη μεταφορά των
φερομένων ως ψυχικά ασθενών σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 96 του ν.
2071/1992 (Α’ 123).»
6.
6. βλ. περ. β’ παρ. 6, άρθρου
96Α ν. 2071/1992 «[…] β) … σε εξαιρετικές περιπτώσεις, δεν καθίσταται εφικτή η
συμμετοχή της Κοινοτικής Μονάδας Ψυχικής Υγείας της παρ. 2 στη διαδικασία της
μεταφοράς του φερόμενου ως ψυχικά ασθενή, όπως αυτή καθορίζεται στην παρ. 3, η
μεταφορά πραγματοποιείται με όχημα της αρμόδιας αστυνομικής αρχής και από
κλιμάκιο δύο (2) αστυνομικών. […]».
