Το Δικαίωμα των Ψυχικά Πασχόντων στην κατοικία και στην αυτόνομη διαβίωση.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ "ΨΥΧΑΡΓΩΣ"

Το δεκαετές μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα "ΨΥΧΑΡΓΩΣ 2000-2009", στο οποίο βασίστηκε και αναπτύχθηκε το ισχύον σύστημα ψυχικής υγείας ολοκληρώθηκε.

Η ολοκλήρωση σημαντικού και βασικού τμήματος της αποασυλοποίησης (δυστυχώς μέχρι και σήμερα λειτουργούν ψυχιατρεία), της ανάπτυξης υποδομών και γενικά της βελτίωσης παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας αποτελούν αδιαμφισβήτητα αποτελέσματα του ως άνω προγράμματος.

Ωστόσο, η μέχρι σήμερα πορεία της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης αξιολογήθηκε ως «στρεβλή»*, διότι δεν επιτεύχθηκε η επιδιωκόμενη ιδεολογική και θεσμική αλλαγή, ώστε να αποδομηθεί η έννοια και η πρακτική του εγκλεισμού και άλλων περιοριστικών της ελευθερίας μεθόδων.

Στην επίσημη πολιτική εντοπίστηκε η απουσία μακροχρόνιου και σαφούς σχεδιασμού και έλλειψη κατευθυντήριων γραμμών σε βασικά ζητήματα. Επίσης, προβληματική θεωρείται η παράλληλη ακόμη και σήμερα ύπαρξη ασυλικού συστήματος και υπηρεσιών παροχής φροντίδας στην κοινότητα, ενώ ως «χάσματα στην ψυχική υγεία» αναφέρθηκαν μεταξύ άλλων η έλλειψη πρόληψης, η ανεπαρκής προσβασιμότητα στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας και η ποιότητα της παρεχόμενης περίθαλψης*.

Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΗΜΕΡΑ

Ταυτόχρονα με την ολοκλήρωση του προγράμματος "ΨΥΧΑΡΓΩΣ" γεννήθηκε η ανάγκη για αναθεώρηση της πολιτικής και των στόχων, βάσει των οποίων σχεδιάστηκε το εν λόγω πρόγραμμα, των διαδικασιών βάσει των οποίων λειτουργεί το σύστημα ψυχικής υγείας και των επιμέρους υπηρεσιών, προκειμένου το σύστημα ψυχικής υγείας να μπορέσει να ακολουθήσει τις διεθνείς τάσεις και πρακτικές και να διορθώσει τις αδυναμίες του.

Επιτακτική είναι, επίσης, η αναπροσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας στις νέες συνθήκες, να καταργηθούν οι ατελείς, αντισυνταγματικές και προσβλητικές για τους ψυχικά πάσχοντες διατάξεις, να ληφθούν μέτρα για την προστασία των ευάλωτων ομάδων (λ.χ. που πηγαίνουν οι συντάξεις και τα επιδόματα των ψυχικά πασχόντων τα οποία οι συγγενείς τους εισπράττουν;), καθώς και να συμμορφωθεί η χώρα με τα κρατούντα ευρωπαϊκά και διεθνή κριτήρια (π.χ. Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για την προστασία των ατόμων με ψυχική ασθένεια, Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου κλπ) και να μεταφερθούν πόροι από το ασυλικό σύστημα στη διαμόρφωση και εφαρμογή εναλλακτικών, μη περιοριστικών της ελευθερίας, μεθόδων και υπηρεσιών στήριξης και φροντίδας των πασχόντων από ψυχικές ασθένειες,

Στο πλαίσιο του ανωτέρω προβληματισμού το blog τα Δικαιώματα Ψυχικά Πασχόντων με την εμπειρία που μέχρι σήμερα έχει αποκτήσει, προσπαθεί να συμβάλλει στη προσέγγιση και αποκάλυψη των προβλημάτων και αδυναμιών του συστήματος ψυχικής υγείας, ειδικότερα εκείνων που αφορούν στα δικαιώματα των ατόμων με ψυχικά προβλήματα, όπως αυτό διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα "ΨΥΧΑΡΓΩΣ", φιλοξενώντας επιστολές με σκέψεις και ιδέες που κατατείνουν στην προστασία των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων, στην καταπολέμηση του στίγματος και στην ουσιαστική κοινωνική επανένταξή τους.

ΝΕΟΪΔΡΥΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ Ή ΝΕΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΥΤΟΝΟΜΗΣ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ;


ΜΕΤΑ ΤΟ ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟ, ΤΙ;

Ένα από τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν, ώστε να απομακρυνθούμε ακόμη περισσότερο από τις ιδρυματικές πρακτικές, είναι η ενίσχυση και στήριξη του δικαιώματος των ενοίκων οικοτροφείων να αποκτήσουν ιδιόκτητη κατοικία.

Είναι προφανές, πως η απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας επηρεάζει θετικά την ποιότητα της ζωής των ατόμων. Ιδιαίτερα για τα άτομα με ψυχικά προβλήματα η δυνατότητα να επιλέξουν τον τόπο και τον τρόπο με τον οποίο θέλουν να ζήσουν, είναι βέβαιο πως, θα προσφέρει στα άτομα αυτά τη δυνατότητα να ζουν πιο ανεξάρτητα, καθώς επίσης να επηρεάσει θετικά τόσο την αυτοεκτίμηση τους και τον τρόπο που σκέφτονται για τον εαυτό τους, όσο και το πώς οι άλλοι τους βλέπουν.

Σήμερα, λοιπόν, τα Δικαιώματα Ψυχικά Πασχόντων φιλοξενούν επιστολή στα αγγλικά της Π.Λ., υπεύθυνης νοσηλεύτριας σε Οικοτροφείο ΒΝΥ, που αναφέρεται στο δικαίωμα των ατόμων με ψυχικές διαταραχές να αποκτήσουν ιδιόκτητη κατοικία, καθώς και στοιχεία με τα οφέλη που  προκύπτουν από την στήριξη αυτού του δικαιώματος τους στις αγγλοσαξονικές χώρες, με σκοπό τον προβληματισμό για την ενδεχόμενη εφαρμογή του και στην Ελλάδα.

LEAVING HOME, MOVING ON
PEOPLE WITH DISABILITES
AS HOME OWNERS

Where and how you live affects the individuals’ quality of life and for a disabled person the same aspirations apply. Owning your own home can positively affect the persons self-esteem, how they think about themselves, and how others view and treat them.

Benefits of Shared Home Ownership

In line with the general policy to enable disabled people to have as ordinary a life as possible, shared home ownership can provide people with disabilities a new way to live more independently.

Shared home ownership gives the individual with disabilities a wider of choice of where and how they want to live.

Choice – nearly three quarters of the housing market is for sale. the individual has a choice of location, type and size of the property and can sell to move to another location if they wish

Security – more secure form of tenure. The individual does not have to move if their support means change. Secure way for families to make long term provisions for relatives.

Independence and control – choice over who you live with, if anyone. Can decide own lifestyle, décor and adaption to their home.

The Council ensures that the accommodation meets the Housing Quality standards.

Self-esteem and social value.

Shared home ownership also benefits the local authority as it meets the accommodation needs of the  people with disability and reduce support costs for some individuals, while keeping within the government and local authorities agendas.

New Model

The model is based on a six flats in the same building but can accommodate more of less individuals. The buildings are assured to meet high standards and individual needs. A disabled person in Great Britain is entitled to income support, and if they need alternative and more suitable accommodation for their individual needs, in principle they are eligible to borrow up to one hundred thousand pounds from a mortgage lender. Within this model the individual will be able to buy 65% of the house with the remaining 35% belonging to the housing association. This way the individual has piece of mind regarding future maintenance of property as issues of capacity to contract for maintenance are avoided.

For a number of people legal capacity may be an issue, however the recent Mental Capacity Act confirms the doctrine of «best interest» and provides protection for those supporting decisions.

If the individual does not have legal capacity to enter into a mortgage agreement, they could apply to the Court of Protection to appoint a Deputy to act on their behalf.

One case study has shown that the fees paid by the local authorities for an individual to live in a care home were 53,000 pounds per annum. After being introduce into the shared home ownership scheme, the same individual now owns and lives in his own flat and the local authorities are now charged 26,000 pounds per annum for this individual.

2/05/2011
Π.Λ. υπεύθυνη νοσηλεύτρια σε οικοτροφείο ΒΝΥ.

* Δελτίο Τύπου του Συνηγόρου του Πολίτη με τα συμπεράσματα ημερίδας με τίτλο: "Η Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα: Ανάγκες, Προτάσεις, Λύσεις".