ΕΨΕ, Ο Δούρειος Ίππος των ιδιωτικών ψυχιατρικών κλινικών

Κυκλοφορεί μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κείμενο με τίτλο ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ (ΣχΝ) «Ακούσια ψυχιατρική περίθαλψη», το οποίο φέρεται να έχει συνταχθεί από την «Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία» (ΕΨΕ).*

Να θυμίσουμε ότι, για την επικαιροποίηση του θεσμού της ακούσιας νοσηλείας, συγκροτήθηκε στις 16-05-2017 «Ομάδα Εργασίας για την επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου για την ακούσια νοσηλεία», η οποία στις 23-11-2018, και μετά από δέκα πέντε (15) συνεδριάσεις, παρέδωσε στη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας το τελικό κείμενο του ΣχΝ με τίτλο «Ακούσια ψυχιατρική περίθαλψη» καθώς και την σχετική Εισηγητική Έκθεση της Ομάδας Εργασίας. Στη συνέχεια, στις 8 Μαΐου 2019, το ΣχΝ της Ομάδας Εργασίας αναρτήθηκε στον Δικτυακό Τόπο Διαβουλεύσεων για διαβούλευση, η οποία και ολοκληρώθηκε στις 22 Μαΐου 2019. Ωστόσο, λόγω των βουλευτικών εκλογών και της ατολμίας της τότε κυβέρνησης, το εν λόγω ΣχΝ «Ακούσια ψυχιατρική περίθαλψη» δεν πρόλαβε να γίνει νόμος του κράτους και έκτοτε παραμένει σε κάποιο συρτάρι του γραφείου του Υπουργού Υγείας να σκονίζεται.

Στο εν λόγω ΣχΝ της Ομάδας Εργασίας προβλέπεται πως ακούσιες νοσηλείες δέχονται μόνο τα δημόσια νοσοκομεία. Η θέση αυτή θορύβησε τους κλινικάρχες, την Ένωση Ιδιωτικών Ψυχιατρικών Κλινικών και την ΕΨΕ, οι οποίοι με αλλεπάλληλες -αλλά άκαρπες- παρεμβάσεις τους προς το Υπουργείο Υγείας ζητούσαν επιτακτικά να συμπεριληφθούν στο ΣχΝ και στις Μονάδες Ψυχικής Υγείας  (ΜΨΥ), που θα δέχονται ακούσιες νοσηλείες, και οι ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές.

Αλλά ας επιστρέψουμε στο φερόμενο ως ΣχΝ της ΕΨΕ. 

Διαβάζοντας το εν λόγω ΣχΝ το πρώτο που διαπιστώνεται είναι ότι, οι περισσότερες διατάξεις του -αν όχι όλες- προέρχονται αυτούσιες από το ανωτέρω ΣχΝ που εκπόνησε η «Ομάδα Εργασίας για την επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου για την ακούσια νοσηλεία».

Για ποιο λόγο, λοιπόν, ανέλαβε η ΕΨΕ να αναθεωρήσει το ΣχΝ της Ομάδας Εργασίας; Ποιες ακριβώς είναι οι παρεμβάσεις της; Ποια δικαιώματα θέλει να προστατέψει ή, ποιά συμφέροντα θέλει να ικανοποιήσει;

Στη συνέχεια, το δεύτερο που διαπιστώνεται διαβάζοντας το φερόμενο ως ΣχΝ της ΕΨΕ είναι ότι, στο πλαίσιο της ακούσιας νοσηλείας, επιδιώκεται να παρασχεθεί με νόμο ισότιμος ρόλος στις ιδιωτικές κλινικές με αυτόν των δημόσιων νοσοκομείων. Δηλαδή, α) να δέχονται οι ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές απευθείας ακούσιες νοσηλείες, β) να κρίνουν αν χρήζει ή όχι ο ασθενής ακούσια νοσηλεία και γ) να εφαρμόζουν σε βάρος των ασθενών, όποτε κρίνουν, περιοριστικά μέτρα (καθηλώσεις κλπ), χωρίς κανέναν ουσιαστικό έλεγχο και κυρώσεις.

Εν ολίγοις η ΕΨΕ, υπό τον μανδύα του επιστημονικού σωματείου, φέρεται να δημιούργησε και να προτείνει ένα κακέκτυπο του ΣχΝ της Ομάδας Εργασίας, «κόβοντας και ράβοντας» χωρίς αιδώ διατάξεις και λέξεις, ώστε να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα κυρίως των κλινικαρχών, ενώ παράλληλα να προστατεύσει, από τους ούτως ή άλλως ανεπαίσθητους κλυδωνισμούς, την υφιστάμενη εξουσία των ψυχιάτρων, που ενδεχομένως προκάλεσαν ορισμένες διατάξεις του ΣχΝ της Ομάδας Εργασίας. Όλα αυτά προφανώς σε βάρος των ασθενών.

Δεν θα αναφερθούμε εδώ στην ανερυθρίαστη, απαξιωτική και προσβλητική συμπεριφορά της ΕΨΕ προς το σύνολο των μελών της Ομάδας Εργασίας με την αδέξια, ωστόσο στοχευμένη «κοπτοραπτική» της στο ΣχΝ που η Ομάδα Εργασίας εκπόνησε.

Θα αναφερθούμε όμως, ενδεικτικά και συνοπτικά, στις φερόμενες παρεμβάσεις – προτάσεις της ΕΨΕ στο αρχικό ΣχΝ της Ομάδας Εργασίας:

1. Προτείνεται, να έπεται η ακούσια θεραπεία στην κοινότητα της ακούσιας ψυχιατρικής περίθαλψης,

2.   Προτείνεται, να επιτρέπεται στις ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές να κρίνουν, δια των υπαλλήλων ψυχιάτρων τους, αν ο ασθενής χρήζει ή όχι ακούσιας νοσηλείας, να δέχονται ακούσιες νοσηλείες, ακόμη και με προσωρινή διαταγή του αρμοδίου δικαστηρίου, να εφαρμόζουν, κατά την κρίση τους και ανεξέλεγκτα, σε βάρος των ασθενών περιοριστικά μέτρα όπως λ.χ. καθηλώσεις,

3.  Προτείνεται, να αυξηθεί η χρονική διάρκεια της ακούσιας νοσηλείας από τους τέσσερεις (4) συνολικά μήνες (ακούσιας περίθαλψης και θεραπείας στην κοινότητα), που προβλέπει το ΣχΝ της Ομάδας Εργασίας, στους έξι (6) μήνες,

4.   Προτείνεται, να παραταθεί η χρονική διάρκεια ισχύος της εισαγγελικής παραγγελίας από τις πέντε (5) ημερολογιακές ημέρες από την έκδοσή της, που προβλέπει το ΣχΝ της Ομάδας Εργασίας,  στις επτά (7) ημέρες,

5. Προτείνεται, η χρήση, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, της τηλε-ιατρικής για την αναγκαιότητα διενέργειας ακούσιας εξέτασης του φερόμενου ως ασθενή,

6.  Προτείνεται η κατάργηση του αυτεπάγγελτου διορισμού δικηγόρου που προβλέπεται στο ΣχΝ της Ομάδας Εργασίας, και η αντικατάστασή του από το θεσμό της νομικής βοήθειας “κατά την έννοια του ν. 3226/2004”. Προτείνεται, δηλαδή, ο ακούσια νοσηλευόμενος να υποβάλλει ο ίδιος αίτημα ενώπιον του εισαγγελέα (λες και βλέπει ποτέ ο ακούσια νοσηλευόμενος τον εισαγγελέα ή κάποιον γραμματέα του Πρωτοδικείου), να έχει χαμηλό εισόδημα σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του προαναφερόμενου νόμου, και με την υποχρέωση να προσκομίσει, ενόσω είναι έγκλειστος, τα εκ του νόμου απαραίτητα δικαιολογητικά. Με άλλα λόγια η προτεινόμενη “νομική βοήθεια” ακυρώνει την ουσία της προβλεπόμενης στο ΣχΝ της Ομάδας Εργασίας νομική υποστήριξη του συνόλου των ασθενών, οι οποίοι, είναι κοινώς γνωστό ότι, κατά τον εγκλεισμό τους, δεν έχουν μαζί τους καθόλου χρήματα, ενώ, ως έγκλειστοι, καμία δυνατότητα προσκόμισης των προβλεπόμενων στο νόμο δικαιολογητικών,

7.  Προτείνεται, να τεθεί εξαίρεση στην υποχρεωτική χορήγηση εξιτηρίου στους ασθενείς εκείνους για τους οποίους δεν τηρήθηκαν οι νόμιμες προθεσμίες, όπως λ.χ. του δεκαημέρου για την εκδίκαση της υπόθεσης, του πενθήμερου για την έκδοση της σχετικής απόφασης, την προ σαρανταοκταώρου από τη δίκη επίδοση της κλήσης προς συζήτηση, ορίζοντας ότι: «εκτός και αν συντρέχουν ανεξάρτητοι της Μονάδας Ψυχικής Υγείας λόγοι ανωτέρας βίας»,

8.  Τέλος, η ΕΨΕ, στους καταστατικούς σκοπούς της οποίας αναφέρεται, στο άρθρο 2 υπό δ’, ότι: «δ) Η προάσπιση των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων με κατ' εξοχή γνώμονα το σεβασμό της προσωπικής τους αξιοπρέπειας και των ατομικών τους δικαιωμάτων (τήρηση του απορρήτου, παρέμβαση υπέρ αυτών, κλπ).», φέρεται πως προτείνει, με σκοπό να μην διακυβεύσει την εξουσία των ψυχιάτρων και σε βάρος των ψυχικά ασθενών, να αφαιρεθεί ολόκληρη η παράγραφος 2 του άρθρου 17 του ΣχΝ της Ομάδας Εργασίας, απαξιώνοντας χωρίς αιδώ τους ψυχικά ασθενείς και αυτό διότι οι ίδιοι οι ασθενείς, οι σύλλογοι και οι λοιπές ομάδες και οργανώσεις ψυχικά ασθενών είχαν ζητήσει να συμπεριληφθεί η συγκεκριμένη διάταξη στο ΣχΝ, και η οποία αναφέρει καταλεπτώς:

«2. Οι προγενέστερα εκφρασθείσες επιθυμίες του ασθενή σχετικά με ιατρική παρέμβαση θα λαμβάνονται υπόψη, προκειμένου για ασθενή, ο οποίος, κατά τον κρίσιμο χρόνο, δεν είναι σε θέση να τις εκφράσει ή να τις επαναδιατυπώσει. Οι προγενέστερα εκφρασθείσες επιθυμίες καταρτίζονται με συμβολαιογραφική πράξη ή ιδιωτικό έγγραφο βεβαίας χρονολογίας, έχουν απεριόριστη χρονική διάρκεια ισχύος, ενώ μπορούν ελεύθερα να ανακληθούν από τον ίδιο τον ασθενή οποτεδήποτε, γνωστοποιούνται δε στον θεράποντα ιατρό από τον ίδιο τον ασθενή ή τρίτο κατά τη διάρκεια της ακούσιας ψυχιατρικής περίθαλψης.».

Για ποια δικαιώματα μιλάμε; Για τα δικαιώματα ποιων; 

_________________

* Κατά τη μετατροπή του αρχικού κειμένου της Ε.Ψ.Ε. από αρχείο word σε αρχείο pdf διατηρήθηκε η αρχική ορθογραφία του κειμένου και η αρίθμηση των άρθρων, ενώ τροποποιήθηκαν: η γραμματοσειρά, η στοίχιση του κειμένου, οι αποστάσεις μεταξύ των παραγράφων κλπ επουσιώδη σημεία, κυρίως ως προς την εμφάνιση του  κειμένου.

.